زنـــــده، زنــدگـــی کـــن
زنـــــده، زنــدگـــی کـــن
زیره از ادویه های بسیار محبوب در جهان است که به خاطر عطر و طعم آن کاربردهای زیادی درپخت و پز، درمان بیماری ها و زیبایی پوست و مو داشته و دارای مصارف آشپزی و بهداشتی متعدد می باشد.
زیره دارای دو نوع می باشد : زیره سبزو زیره سیاه که عطر زیره سبز کمی تندتر از زیره سیاه است.
زیره سیاه متعلق به خانواده زردک (هویج) می باشد. گیاهی با شاخه های فراوان و ساقه های توخالی که بین ۳۰ تا ۸۰ سانتیمتر رشد می کند. گل های گیاه زیره کوچک و سفید رنگ می باشد و دانه های آن به طول ۴ تا ۶ میلی متر و عرض ۱ تا ۱.۵ میلی متر می باشد.
زیره سیاه در مناطق مدیترانه ای، اروپا، آسیای شرقی، آسیای مرکزی، هند و شمال آمریکا کشت می شود. زیره سیاه به زیره ایرانی نیز مشهور است.
دانه زیره دارای مقادیر زیادی فیبر بوده و برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله سرطان، بیماری های قلبی، عفونت، تب، بیماری های روده و چاقی به کار می رود.
نام‌های رایج زیره سیاه :زیره، زیره رومی، زیره کرمانی، شاه‌زیره، کرویا، کمون رومی،قرنباد.
طبع زیره گرم و خشک می باشد.
ترکیبات شیمیایی زیره سیاه
زیره سیاه حاوی تانن، موم، مواد رزینی، یک روغن ثابت سبزرنگ، موسیلاژ، مواد قندی، مواد ازته و اسانس که شامل دی‌هیدروکاروئول، نوعی ترپن به‌نام‌کارون و دونوع ستن می‌باشد.
قسمت مورد استفاده دارویی زیره سیاه میوه آن است که در تیره ماه سال دوم باقطع کامل گیاه صورت می‌گیرد و می‌گذارند تا برسد.
طبع زیره سیاه‌خیلی گرم و خشک است.
زیره سیاه دارای خواص مدر، بادشکن،بالا برنده فشار خون ، سوزاندن چربی اضافه، تصفیه خون، مقوی قلب و عروق، زیادکننده شیر، قاعده‌آور، نیرودهنده، ضد کرم، ضد چاقی، ضد زردی پوست، هضم کننده، ضد تشنج، قابض، معرق، مقوی معده، قاطع اسپرم است.
زیره سیاه در موارد بلع هوا، نفخ شکم، برطرف کردن سوءهاضمه، تسهیل هضم غذا، دل پیچه کودکان، انگل معده و روده، رفع ناراحتی های روده،دفع بادهای کلیه و مثانه،شستشو دهنده کلیه، تنگی نفس، خفقان سرد، سکسکه نفخی، استسقاء به‌کار می‌رود.
زیره سیاه یک داروی سنتی برای رفع سوءهاضمه خصوصاً نفخ شکم است.
خوردن زیره سیاه یا روغن آن در رفع سوءهاضمه و دل دردهای کودکان مفید است.
زیره سیاه دارای خاصیت ضدگرفتگی دارد و برای رفع گرفتگی‌های دوران قاعدگی‌مفید است.
مقوی بدن و چاق کننده است. معده را گرم و تقویت می‌کند و کرم تنیا را دفع‌می‌کند. و اثر قابل ملاحظه‌ای در جلوگیری از ایجاد بادهای اضافی در روده و درمان‌اسهال دارد.
دم کرده یک قاشق مرباخوری میوه له شده زیره سیاه در نیم لیتر آب جوش‌برای تنبلی اعمال گوارشی ۲ ـ ۱ گرم ، بی‌اشتهایی، باد یا درد روده مصرف می‌شود و دانه زیره را یا می‌جوند و یا از گرد گیاه مخلوطی در آب میل می‌نمایند.
مصرف دم کرده زیره سیاه و یا جویدن آن در رفع و کاهش دردهای ناشی از قاعدگی، دردهای روده وبی اشتهایی بسیار مؤثر است،مصرف زیره سیاه یا روغن آن در رفع سوء هاضمه و دل دردهای کودکان و تنگی نفس نیز، کاربرد فراوانی دارد، دم کرده زیره سیاه همراه با گیاه " اوجی " در رفع اسهال، نفخ و سندرم تحریک پذیری روده مفید است. این گیاه دارای خواص ضد عفونی کنندگی، ضد کرم، ضد تشنج و شل کننده عضلات بوده و مقوی و نیروبخش است؛ بنابراین مصرف آن به افراد دارای مشکلات مذکور توصیه می شود.
در ادامه به برخی کاربردهای زیره در طب سنتی اشاره می کنیم:
– جویدن زیره خام از سوهاضمه جلوگیری می کند.
– از چای زیره برای درمان نفخ معده استفاده می شود.
– برای درمان سوزش سر دل، بعد از غذا دانه زیره بخورید.
– چای زیره برای درمان برونشیت، سرفه، سرماخوردگی و آسم مفید است.
– مصرف روغن زیره برای درمان دندان درد، بدبویی دهان و مشکلات لثه موثر است.
– مصرف صبحگاهی چای زیره به همراه دانه های چنار باعث درمان نفخ و کاهش وزن می شود.
و ….
زیره منبع غنی از مواد معدنی مانند آهن، مس، کلسیم، پتاسیم، منگنز، سلنیوم، روی و منیزیم می باشد.
مس و آهن موجود در زیره برای تولید گلبول های قرمز خون مورد نیاز است.
روی به فعالیت چند آنزیم مهم بدن که باعث رشد اسپرم و هضم بدن می شوند، کمک می کند.
پتاسیم باعث کنترل ضربان قلب و فشار خون افراد می شود.
زیره همچنین شامل مقادیر زیادی فیبر و ویتامین های حیاتی بدن از جمله A، C، E و مقداری ویتامین B می باشد.
از برگ های گیاه زیره برای درست کردن سوپ استفاده می شود.
اسانس آن برای خوش طعم کردن آب نبات، بستنی، نان، شیرینی و نوشیدنی ها مورد استفاده قرار می گیرد.
می توانید از پودر زیره در سالاد استفاده کنید.
دانه های خشک زیره در چای و دم نوش به کار می رود.
عوارض احتمالی و مضرات زیره
تحقیقات نشان می دهد مصرف زیره در مقادیر کم عوارض خاصی ندارد و می توانید با خیال آسوده تا حداکثر ۸ هفته به مقدار کم مصرف کنید.
مصرف زیاد زیره ممکن است عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
_به علت اینکه خود زیره گرم و خشک است اگر فردی دارای طبع گرم باشد مصرف زیره باعث خشکی او خواهد شد.
– زنان باردار از مصرف زیاد زیره اجتناب کنند زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود.
– باعث کاهش قند خون می شود و مصرف زیاد آن ممکن است برای دیابتی ها خطرناک باشد. لازم است بعد از مصرف زیره، قند خون چک شود.
– حداقل دو روز قبل از عمل جراحی، زیره مصرف نکنید زیرا ممکن است باعث کاهش قند خون در طول عمل یا بعد از آن شود.
– مصرف زیاد روغن زیره ممکن است باعث آسیب های کبدی و کلیوی شود.
– زیره دارای اثر ماده مخدر به مقدار اندک می باشد و مصرف زیاد آن ممکن است اعتیادآور شود.
